การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยา และพยาธิสรีรวิทยาในวัยหมดระด...
            การเปลี่ยนแปลงและปัญหาทางเพศ (3,4,20,21)
            ในปี พ.ศ. 2509 Masters และ Johnson  ได้ทำการศึกษาปฏิกิริยาการตอบสนองทางเพศ

ของมนุษย์    และได้รายงานเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงในการตอบสนองทางเพศ ในสตรีวัยหมดระดู

โดยพบว่ามีการลดลงของปฏิกิริยาต่างๆ ต่อการกระตุ้นทางเพศ ได้แก่     อาการแดงเรื่อของผิวหนัง (skin flush)การตึงตัวของกล้ามเนื้อ การขยายขนาดของเต้านม ความเร็วในการตื่นตัวของคลิตอริส

(reaction time of clitoris)  สารคัดหลั่งจากต่อม Bartholin น้ำหล่อลื่นจากช่องคลอด (vaginal

lubrication)   การขยายขนาดของช่องคลอดทั้งความยาวและความกว้าง  การคั่งของเลือดบริเวณ

ช่องคลอดส่วนล่าง (orgasmic platform) และการหดรัดตัวของมดลูกเมื่อถึงจุดเสียวสุดยอด

(orgasm)

            สำหรับสาเหตุของปัญหาทางเพศในวัยหมดระดูที่กล่าวข้างต้นประกอบด้วยปัจจัยหลัก
ดังนี้ คือ 

            1) ปัจจัยจากการเปลี่ยนแปลงทางด้านชีววิทยา เช่น การลดระดับของเอสโตรเจน

            2) ปัจจัยทางจิตวิทยา และความสัมพันธ์ระหว่างคู่สมรส

            3) ปัจจัยทางสังคม  เศรษฐานะและวัฒนธรรม

            4) ผลจากโรคภัยไข้เจ็บและการใช้ยา

            ถึงแม้ปัจจัยทางชีววิทยาที่เกิดจากการลดลงของฮอร์โมนในร่างกาย จะช่วยอธิบายถึงกลไก
ที่ทำให้เกิดการเสื่อมถอยของอวัยวะต่างๆ       จนอาจทำให้เกิดปัญหาทางเพศในวัยหมดระดูก็ตาม

ในทางปฏิบัติ   ปัจจัยที่มีความสำคัญต่อการลดลงของการมีเพศสัมพันธ์ในผู้สูงอายุ  กลับเป็นเรื่อง

ของวัฒนธรรม  และทัศนคติของสังคมต่อเรื่องทางเพศในผู้สูงอายุ รวมทั้งความสัมพันธ์ที่ดีของ

คู่สมรส และสุขภาพร่างกาย (3,4)