main04

MECKEL'S SCINTIGRAPHY

48.	Conway JJ. Radionuclide diagnosis of Meckel's diverticulum. Gastrointest Radiol 1980; 5: 209-213.

การสแกนนี้เป็นการตรวจหา ectopic gastric mucosa โดยใช้หลักการว่า ^99mTc-pertechnetate ถูกจับโดย stomach ดังนั้นถ้ามี stomach tissue ที่อื่นก็จะจับสารนี้เช่นเดียวกัน การตรวจนี้เป็นวิธีเดียวที่ดีที่สุดที่สามารถวินิจฉัยว่ามี ectopic gastric mucosa อยู่หรือไม่ก่อนการผ่าตัด เป็นวิธีที่ง่ายและ radiation dose เท่ากับการทำ fluoroscopy เพียง 20 วินาที ^{(
48 )}
สารเภสัชรังสี
^99mTc-pertechnetate
การเตรียมผู้ป่วยก่อนการตรวจ

28.	สันติ สนทราพรพล. วิธีการถ่ายภาพทางเวชศาสตร์นิวเคลียร์, จุฬาลงกรณ์, พศ. 2542.

           ให้งดน้ำและอาหารก่อนการตรวจ 4 ชั่วโมงในเด็ก
           ก่อนการตรวจ 5 วัน ผู้ป่วยไม่ควรทำ Ba enema และงดการรับยาระบายหรือ aspirin
วิธีการถ่ายภาพสแกน^{(
28 )}
           จะให้ ^99mTc-pertechnetate เข้าทางหลอดเลือดดำในขณะที่ผู้ป่วยนอนอยู่บนเตียงตรวจแล้วทำการจับภาพ dynamic vascular flow ใน 1 นาทีแรก เพื่อดูว่ามีบริเวณใดที่มี blood flow ไปเพิ่มขึ้นหรือไม่เช่น inflammation, vascular malfomation,หรือมี rapid bleeding เสร็จแล้วจึงเก็บภาพ dynamic 1 minute/frame เป็นเวลาประมาณ 30 นาทีถึง 1 ชั่วโมง เมื่อเสร็จจะเก็บภาพ static ด้านหน้าก่อนและหลัง void และถ้า positive จะทำท่า lateral เพื่อแยกว่าเป็น Meckel's หรือเป็น activity ใน genitourinary system

2.	Gastrointestinal system. In Thrall JH, Ziessman HA(eds): Nuclear Medicine: The requisites. St.Louis: Mosby, 2001, 265-293.

           มีสารหรือยาหลายชนิดที่พบว่าช่วยเพิ่มความไวและความถูกต้องในการตรวจ^{( 2 )} เช่น
           1. Histamine H2-receptor antagonist (Cimetidine, Ranitidine) ซึ่งช่วยป้องกันการ release ของ ^99mTc-pertechnetate จาก gastric mucosa ทำให้เห็นภาพชัดเจนขึ้น ลด false negative ได้
           2. Glucagon ซึ่งมีฤทธิ์ antiperistaltic effect จะช่วยป้องกันการ washout ของ ^99mTc-pertechnetate จากกระเพาะและจาก ectopic gastric mucosa
           3. Pentagastrin ซึ่งช่วยให้มี การสร้างกรดเพิ่มขึ้น จึงเชื่อว่าน่าจะช่วยในการจับของ ^99mTc-pertechnetate เพิ่มขึ้นด้วย แต่สารนี้ยังทำให้เพิ่ม motility จึงอาจทำให้ ^99mTc-pertechnetate ไหลออกจากกระเพาะเร็วขึ้นด้วย

49.	Tepmongkol S, Heyman S. A comparison of Meckel's scintigraphy in children: Premedication with pentagastrin versus pentagastrin plus H2-receptor clocker (ranitidine). Asean J Radiol 1999; 5: 215-226.

นอกจากนี้มีบางการศึกษาได้ทำการตรวจโดยใช้ยากระตุ้นหลายชนิดร่วมกัน ซึ่งพบว่ามีความไวในการตรวจเพิ่มขึ้น^{(
49 )}

ลักษณะภาพสแกนปกติ
จะเห็นมี uptake ของสารเภสัชรังสีที่ stomach ซึ่งจะเข้มขึ้นเมื่อเวลาผ่านไปและในภาพ delay อาจเห็นมี excretion ลงมาในลำไส้เล็กส่วนต้นได้ นอกจากนี้ยังสามารถเห็น activity ในไตและใน urinary bladder ได้เนื่องจากสารนี้ถูกขับทางไต ส่วนที่อื่นใน abdomen จะไม่เห็น activity ผิดปกติ
ลักษณะภาพสแกนผิดปกติ
ถ้าผู้ป่วยมี functioning ectopic gastric mucosa จะจับ ^99mTc-pertechnetate ทำให้เห็นเป็นบริเวณที่มีสีเข้ม เมื่อเวลาผ่านไปมักเห็นบริเวณที่ผิดปกติมี uptake เพิ่มมากขึ้นในอัตราเดียวกับการ uptake ของ stomach บริเวณที่พบมักเป็นที่ right lower quadrant แต่อาจพบที่บริเวณอื่นก็ได้ ดังรูปที่ 15

รูปที่15 ลักษณะภาพสแกนที่ให้ผลบวกในผู้ป่วยที่มี ectopic gastric mucosa
(Meckel's diverticulum)

51.	Ho JE, Gleason WA, Thompson JS. The expanding spectrum of disease demonstrable by Tc-99m pertechnetate abdominal imaging [abstract]. J Nucl Med 1978; 19: 691.
52.	Wilson JP, Wenzel WW, Campbell JB. Technetium scans in the detection of gastrointestinal hemorrhage: preoperative diagnosis of enteric duplication of an infant. JAMA 1977; 237: 265-266.

51.	Ho JE, Gleason WA, Thompson JS. The expanding spectrum of disease demonstrable by Tc-99m pertechnetate abdominal imaging [abstract]. J Nucl Med 1978; 19: 691.
53.	Rodgers BM, Youssef S. "False positive" scan for Meckel diverticulum. J Pediatr 1975; 87: 239-240.
54.	Winter PF.Sodium pertechnetate Tc-99m scanning of the abdomen: diagnosis of an ileal duplication cyst. JAMA 1977; 237: 1352-1353.

55.	Mark R, Young L, Ferguson C, Sutherland JB. Diagnosis of an intrathoracic gastrogenic cyst using Tc-99m pertechnetate. Radiology 1973; 109: 137-138.

56.	Berquist TH, Nolan NG, Carlson HC, Stephens DH. Diagnosis of Barrett's esophagus by pertechnetate scintigraphy. Mayo Clin Proc 1973; 48: 276-279.
57.	Yegelwel EJ, Bushnell DL, Fisher SG, Keshavarzian A. Technetium pertechnetate esophageal imaging for detection of Barrett's esophagus. Dig Dis Sci 1989; 34: 1075-1078.

58.	Sfakianakis GN, Conway JJ. Detection of ectopic gastric mucosa in Meckel's diverticulum and in other aberrations by scintigraphy. I. Pathophysiology and 10-year clinical experience. J Nucl Med 1981; 22: 647-654.

การประยุกต์ใช้ทางคลินิก
ใช้ในผู้ป่วยที่สงสัยว่ามี functioning ectopic gastric mucosa เช่น Meckel's diverticulum, และโรคอื่นๆ ที่อาจพบ ectopic gastric mucosa คือ enteric duplication ^{(
51,52 )} ,duplication cyst ^{(
51,53,54 ) ,}gastrogenic cyst^{(
55 )} , และ Barrett's esophagus ^{(
56,57 )}
Accuracy ในรายที่ได้รับการพิสูจน์จากการผ่าตัดเท่ากับ 90%, overall sensitivity 85% และ specificity 95% ^{(
58 )}