การศึกษาไซโตไคน์ (Cytokine assays)(4-6) หลักการ ไซโตไคน์คือสารที่หลั่งจากเซลล์ต่างๆ ในระบบภูมิคุ้มกันในภาวะที่ถูกกระตุ้นด้วยแอนติเจนหรือตอบสนองต่อภาวะการอักเสบ ดังนั้นเราสามารถตรวจหาชนิดหรือวัดปริมาณไซโตไคน์เพื่อตรวจการทำงานของลิมโฟไซท์ชนิดต่างๆ ได้ ปัจจุบันมีหลายวิธีที่สามารถนำมาใช้ตรวจไซโตไคน์ได้ โดยใช้หลักการของ Immunoassay ได้แก่ 1. การตรวจวัดปริมาณไซโตไคน์ในสิ่งส่งตรวจ เช่น น้ำเหลือง, body fluids หรือในน้ำเลี้ยงเซลล์โดยใช้เทคนิค Sandwich ELISA (รูปที่ 9 และ 10) รูปที่ 9 Enzyme-linked Immunosorbent assay (ELISA) รูปที่ 10 ELISA plates 2. การตรวจที่สามารถนับจำนวนเซลล์ที่สร้างไซโตไคน์ได้ 2.1. เทคนิค Intracellular cytokine staining (ICS) แล้ววัดด้วยเครื่อง flow cytometry (รูปที่ 11 และ 12) รูปที่ 11 Intracellula Cytokine Staining (ICS) รูปที่ 12 Intracellular Cytokine Staining (ICS) and staining with CD4+ marker 2.2. เทคนิค ELISPOT (รูปที่ 13 และ 14) รูปที่ 13 ELISPOT ASSAY รูปที่ 14 IFN-gamma ELISPOT RESULT 3. การย้อมหาไซโตไคน์ในเนื้อเยื่อหรือเซลล์ที่อยู่ตามเนื้อเยื่อต่างๆ โดยใช้หลักการของ Immunohistochemistry 4. การตรวจหา mRNA ของไซโตไคน์ นอกจากนี้ยังสามารถใช้หลักของ Molecular biology แทน วิธีที่นิยมมากที่สุดคือการทำ reverse transcriptase-polymerase chain reaction (RT-PCR) (รูปที่ 15) รูปที่ 15 RT-PCR คำถามในห้องปฏิบัติการ 1. จงบอกข้อดี ข้อเสียของการตรวจไซโตไคน์ด้วยวิธีต่างๆ 2. นิสิตทราบหรือไม่ว่าไซโตไคน์ชนิดใดใช้เพื่อตรวจการทำงานของ Th1, Th2, CTL, หรือ Innate immunity ^Top^

ภาควิชาจุลชีววิทยา คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย