ประมวลภาพพยาธิเข็มหมุด
รูปที่ 1 พยาธิเข็มหมุด
Enterobius vermicularis
ตัวเมีย
มีขนาดยาว 8-13 มิลลิเมตร กว้าง 0.3-0.5 มิลลิเมตร มีอวัยวะสืบพันธุ์ 2 ชุด ปลายหางแหลมและเรียว รูเปิดอวัยวะเพศ (vulva) เปิดที่ตอนกลางด้านท้อง อยู่ประมาณ 1/3 จากปลายหัว ตัวเมียออกไข่ได้ครั้งละประมาณ 11,000-15,000 ฟอง
รูปที่ 2 พยาธิเข็มหมุด
Enterobius vermicularis
ตัวผู้
มีขนาดยาว 2-5 มิลลิเมตร กว้าง 0.1-0.2 มิลลิเมตร ปลายหางงอเข้าทางด้าน ventral มีอวัยวะเพศ(spicule) 1 อัน
รูปที่ 3 ไข่พยาธิเข็มหมุด
Enterobius vermicularis
ขนาด 50-60 x 20-30 ไมครอน มีลักษณะแบนข้างหนึ่ง (plano-convex shape) คล้ายรูปตัวอักษร D ไม่มีสี เปลือกไข่ค่อนข้างหนา เมื่อออกมาใหม่ๆ ภายในยังไม่เกิดตัวอ่อน ในภาวะที่เหมาะสม ไข่จะเจริญเป็นระยะติดต่อในเวลา 4-6 ชั่วโมง
รูปที่ 4 ภาพตัดขวาง (Cross-section) ของพยาธิเข็มหมุด
Enterobius vermicularis
ในไส้ติ่งแสดงให้เห็น lateral alae เป็นส่วนที่ยื่นออกมาเล็กน้อย ตลอดลำตัวทั้ง 2 ข้าง
รูปที่ 5 วงจรชีวิตของพยาธิเข็มหมุด
Enterobius vermicularis
พยาธิ
ตัวแก่
อาศัย
อยู่
ใน
ลำไส้
บริเวณ cecum ของคน
ซึ่งเป็น definitive host เมื่อตัวผู้
และ
ตัวเมีย
ผสมพันธุ์กัน ตัวผู้
จะตาย ส่วนตัวเมีย
จะ
มา
ออกไข่
บริเวณ
รอบ
ทวารหนัก
ในเวลา
กลางคืน และ
จะ
ตาย
บริเวณ
นั้น เมื่อสัมผัส
อากาศ
และ
อุณหภูมิ
ที่
เหมาะสม ไข่ใช้เวลา
ประมาณ 4-6 ชั่วโมง เพื่อให้
ตัวอ่อน
ที่อยู่
ภายใน
เจริญ
จน
เป็น
ไข่
ระยะ
ติดต่อ เมื่อคนกิน
หรือ
หายใจ
เอาไข่
เข้าไป ตัวอ่อน
จะ
ออก
จาก
ไข่
บริเวณ
ลำไส้เล็ก และ
เจริญ
เติบโต
พร้อม
ลอกคราบ ต่อมา
จะ
เจริญ
เป็น
ตัวแก่
ไป
อาศัย
อยู่ที่
ลำไส้
บริเวณ cecum และ
ลำไส้
บริเวณ
ข้างเคียง
รูปที่ 6 ส่วนหัวของพยาธิเข็มหมุด
Enterobius vermicularis
ทั้งตัวผู้และตัวเมีย ที่ส่วนหัวมีลักษณะสำคัญคือ มีแผ่นเนื้อเยื่อบางๆ แผ่ออก 2 ข้าง (dorsal-ventral) เรียกว่า Cephalic alae
รูปที่ 7 การตรวจหาพยาธิเข็มหมุด
Enterobius vermicularis
ด้วยวิธี Scotch tape technique