Bone Mineral Density (BMD) Measurement
Methods
Dual energy x-ray absorptiometry (DEXA) 11, 12
DEXA (รูปที่ 4) เป็นวิธีหาความหนาแน่นของกระดูก โดยการใช้รังสีเอ็กซ์ 2 พลังงาน ซึ่งได้พัฒนามาทดแทนวิธี DPA เนื่องจากปัญหาของการเปลี่ยนแหล่งกำเนิดรังสี รวมทั้งความไม่แม่นยำของการตรวจเมื่อสารกัมมันตรังสีมีการสลายตัว นอกจากนี้วิธีนี้ยังมีความคมชัด และใช้เวลาสแกนน้อยกว่าวิธี DPA การตรวจ BMD โดยใช้ DEXA สามารถทำที่ lumbar spine (รูปที่ 5), hip (รูปที่ 6), และ distal forearm (รูปที่ 7)
รูปที่ 4 การตรวจความหนาแน่นของกระดูก
โดยวิธี DEXA
การตรวจด้วย DEXA เป็นการตรวจที่นิยมใช้มากที่สุดในปัจจุบัน นอกจากการนำมาใช้ในแง่ของการวินิจฉัย osteoporosis แล้ว ในการศึกษาใหญ่หลายการศึกษาได้นำเอา DEXA มาใช้ในใช้ในการทำนาย fracture risk 13 ซึ่งเครื่องรุ่นหลังๆ สามารถสแกนท่า lateral ได้ในเวลาไม่กี่วินาที เพื่อใช้ร่วมในการประเมิน fracture risk (กราฟที่ 1) เนื่องจากพบว่าหากพบการหักของกระดูก lumbar จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการหักที่อื่นถึง 4 เท่าที่ vertebra14 , 2 เท่าที่ hip15 , และ 3 เท่าที่อื่นๆ16 นอกจากนี้ยังนำมาใช้ประเมินประสิทธิภาพของการรักษา17 ถึงแม้การตรวจนี้จะใช้ x-ray แต่ให้ปริมาณรังสีน้อยกว่าการตรวจเอ็กซเรย์ปอดมาก
[back]
ภาควิชารังสีวิทยา คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย